WBZ

Wizyta dwóch nestorów związana była z uhonorowaniem jednego z nich - b. prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Richarda von Weizsäckera honorową profesurą im. Fritza Sterna. To zaszczytne wyróżnienie zostało ustanowione dwa lata temu przez prezydenta Wrocławia i Fundację Die Zeit w geście uhonorowania profesora Fritza Sterna i jego wybitnej działalności naukowej.

Obaj panowie wzięli udział w kilku uroczystościach we Wrocławiu, w tym dwóch organizowanych przez Centrum im. Willy’ego Brandta. Pierwsza z nich to spotkanie obu gości ze stypendystami programu Fritza Sterna, doktorantami Centrum im. Willy’ego Brandta oraz studentami Dyplomacji Europejskiej. Spotkanie to przebiegło w bardzo przyjacielskiej atmosferze, a czcigodni goście byli bardzo ciekawi swoich młodszych rozmówców. Wśród tematów pojawiało się wiele wątków, m.in. stosunek do Wrocławia, relacje polsko-niemieckie, a także wyzwanie, jakim jest dla obu naszych narodów integracja europejska.

Drugie spotkanie odbyło się w Auli Leopoldyńskiej. Po przywitaniu szacownych gości przez Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Marka Bojarskiego nastąpił centralny punkt programu wizyty Sterna i Weizsaeckera we Wrocławiu – jakim było oficjalne przekazanie profesury byłemu prezydentowi RFN. Całość dopełniana była przez niezwykle emocjonalne pieśni wykonywane przez Bente Kahan, której Fundacja była jednym ze współorganizatorów spotkania.

Potem nastąpiła pasjonująca debata pt. „Sąsiedztwo zobowiązuje. Polska i Niemcy wobec wyzwań globalizacji", moderowana przez Janusza Reitera, byłego ambasadora Polski w RFN i USA. Rozmówcy skupili się głównie na problemach związanych z integracją europejską – rozmawiali o tym, czy proces integracji jest nieodwracalny, o roli Rosji w Europie i jej możliwościach modernizacyjnych, a także nowych perspektywach współpracy transatlantyckiej w zmieniającej się obecnie sytuacji geopolitycznej. Poruszana była także kwestia nadchodzącej prezydencji Polski w Unii Europejskiej a także skutków bieżących wydarzeń w krajach arabskich.

Obie debaty były niezwykle interesujące, co nie dziwi, gdy zważy się na życiorysy obu gości: Fritz Stern urodził się we Wrocławiu, skąd wyemigrował do USA, gdzie jest dziś emerytowanym profesorem Uniwersytetu Columbia, autorem niezliczonych prac o historii Niemiec (w tym biograficznej książki pt. Moje cztery Niemcy). Richard von Weizsäcker był w latach 1984 – 1994 prezydentem Niemiec, a wcześniej m.in. burmistrzem Berlina, a także przewodniczącym Zgromadzeń Niemieckiego Związku Ewangelickiego.

Organizatorami spotkania byli: Miasto Wrocław, Uniwersytet Wrocławski, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta U. Wr., Dolnośląska Szkoła Wyższa oraz Międzynarodowy Instytut Studiów nad Kulturą i Edukacją DSW.

Fundatorzy przedsięwzięcia to: Miasto Wrocław oraz Fundacja ZEIT-Stiftung Ebelin und Gerd Bucerius.

Michał Matlak

Sylwester Zagulski

Grant badawczy z Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki na badania młodzieży dla Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta U. Wr. oraz Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Marcina Lutra Halle-Wittenberga.

Po prawie dwuletnich intensywnych staraniach CSNE im. Willy’ego Brandta oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Marcina Lutra Halle-Wittenberga w Niemczech uzyskały grant badawczy z Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki (PNFN) w wysokości 160 tys. Euro na realizację projektu: „Zmiana norm i wartości wśród młodzieży w Niemczech i w Polsce. Polsko-niemieckie studium porównawcze młodzieży”.

Niniejszy projekt dotyczy empirycznego studium badawczego odnoszącego się do zmiany norm i wartości wśród młodzieży w Niemczech i w Polsce na tle trwających w tych krajach od ponad 20 lat procesów transformacyjnych. W centrum zainteresowania badawczego znajdują się następujące zagadnienia: znaczenie i rola religii i Kościoła, zmiana wartości rodzinnych, znaczenie przyjaźni, miłości i odpowiedzialności za innych, nastawienie do demokracji i zaangażowania społecznego, nastawienie do seksualności, przemocy i narkotyków, różnice w rozumieniu podziału ról płci w życiu młodych ludzi.

Obok zbadania zmian norm i systemu wartości młodych ludzi na tle procesów transformacyjnych w obu krajach pod wpływem gospodarki rynkowej oraz procesów demokratycznych projekt przyniesie również odpowiedź na to, jaki jest kontekst zmienności norm i wartości społecznych, będących skutkiem funkcjonowania w społeczeństwie ryzyka, migracji i globalizacji.

Dodatkowym zagadnieniem, jakie zostanie zbadane, jest kwestia opinii młodych ludzi na temat Unii Europejskiej oraz ich nastawienia do procesów mających w niej miejsce. Spojrzenie na kolejne lata członkostwa Polski w Unii Europejskiej stworzy dodatkowy impuls do przedyskutowania pytania o wpływ tego faktu na trwałość norm i wartości w obu społeczeństwach.

Projekt składa się z części jakościowej (wywiady indywidualne, grupowe oraz z ekspertami) i ilościowej (ankiety pisemne na reprezentatywnej próbie badawczej w Polsce i w Niemczech)

W ramach zgromadzonego materiału badawczego realizowana będzie praca doktorska słuchacza studium doktorskiego CSNiE mgr. Sylwestra Zagulskiego, pod kierownictwem prof. Krzysztofa Ruchniewicza. Koordynatorem projektu po stronie niemieckiej jest dr Bernadette Jonda z Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Marcina Lutra Halle-Wittenberga.

Koncepcja projektu badawczego jest tak pomyślana, aby nie tylko wzmacniał on współpracę między studiującymi i naukowcami z Niemiec oraz z Polski, lecz także by ożywiał i ułatwiał dialog między badaczami zarówno w kontekście interdyscyplinarnym, jak też narodowym.

Celem projektu jest także wykorzystanie zdobytej wiedzy, w praktycznym wymiarze stosunków polsko-niemieckich. Wiąże się to nie tylko z publikacją wyników w formie książkowej lecz także bezpośrednim przekazem wyników do środowisk młodzieżowych w obu krajach.

Po zakończeniu fazy badawczej dokonany zostanie transfer uzyskanych wiadomości do instytucji bezpośrednio odpowiedzialnych za politykę młodzieżową.

Aby spopularyzować wyniki badań, na końcu projektu w obu krajach zorganizowane zostaną warsztaty. Do udziału w nich zaproszeni zostaną badacze zajmujący się tematyką badań młodzieżowych oraz zainteresowani młodzi naukowcy i studenci.

Projekt będzie realizowany przez następne dwa lata. 

Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki (PNFN), wspiera przedsięwzięcia w zakresie nauk humanistycznych, kultury, prawa oraz nauk społecznych i ekonomicznych.

Celem Fundacji jest wspieranie nauki i porozumienia między narodami poprzez wspieranie polsko – niemieckiej współpracy studentów, naukowców i badaczy z obu krajów. W skład kuratorium, zarządu i rady naukowej wchodzą przedstawiciele z Polski i z Niemiec.

Adresatami finansowania są szkoły wyższe, pozauczelniane jednostki naukowe i inne instytucje naukowe po obu stronach Odry. Decydującym kryterium przyznawania środków jest jakość projektu oraz jego znaczenie dla porozumienia między Polakami i Niemcami.

Sylwester Zagulski

W czwartek 10 marca, o godz. 18.00 Centrum Willy'ego Brandta,

bardzo serdecznie zaprasza na film „Jenseits der Grenzen“  

i spotkanie jego z reżyserem Gerdem Roscherem

Walter Benjamin (urodzony w 1842, zmarł w 1940), niemiecki filozof żydowskiego pochodzenia, teoretyk kultury, krytyk literacki, tłumacz, eseista. Jeden z najważniejszych intelektualistów XX wieku. Jego prekursorskie analizy kultury masowej są inspiracją i źródłem namysłu dla współczesnych badaczy tego zjawiska i filozofów.

We wrześniu 1940 r., Walter Benjamin odebrał sobie życie podczas ucieczki przed wojskiem nazistowskim.

Film rekonstruuje ostatni dzień jego życia, reżyser pokazuje nam drogę Benjamina przez Pireneje. W licznych dziełach Benjamin, w miarę upływu czasu wspomina niebezpieczne momenty: przeszłość wdziera się w wydarzenia – dzieciństwo w Berlinie, następnie życie na emigracji w Moskwie  i na wygnaniu w Paryżu.

Film jest koprodukcją „Zweites Deutsches Fernsehen (ZDF) i „Nordeutscher Rundfunk (NDR)“ i otrzymał w 1991 r. na 33. międzynarodowym festiwalu filmów dokumentalnych i animowanych w Lipsku nagrodę specialną jury.

Gerd Roscher, urodzony 1943, ukończył studia Germanistyki i Filozofii u Oskara Negta i Theodora W. Andorno, przedstawicieli szkoły frankfurckiej w Monachium i we Frankfurcie. W latach1972-2008 pracował w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Hamburgu specjalizując się w filmach dokumentacyjnych i filmach wideo.

W tym okresie był opiekunem wielu obecnie znanych tworców filmów,

jak Hermine Huntgeburt (Biała Masajka, Effi Briest), Fatih Akin ( Gegen die Wand, Auf der anderen Seite) i Veith Vollmer (Kleines Arschloch).

Istotą nauki lat siedemdziesiatych były tak zwane filmy dla docelowych grup i nowe medium wideo.

W latach osiemdziesiatych zajmował się sztuką wideo, filmami  eksperymentalnymi oraz debatą o filmach eseistycznych. 

W latach dziewiedziesiatych skupił się dodatkowo na wizualnej antropologii. Gerd Roscher może poszczycić się licznymi naukowymi publikacjami na temat filmowej fotografii oraz o filozofii filmu, które wieńczą jego prace.

"Jenseits der Grenzen"; reżyseria i kamera: Gerd Roscher, scenariusz: Lisa Fittko, BRD 1990, 56 min., 16mm, po niemiecku i z polskimi napisami.

Spotkanie odbędzie się 10 marca 2011r. (czwartek), w sali im. Lutza (nr 13) w CSNE o godz. 18.00.

Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy

W czwartek 10 marca, o godz. 16.15, Centrum Will'yego Brandta,

bardzo serdecznie zaprasza na spotkanie

z  dr Ewą Fiuk

Spotkanie będzie poświęcone historii zachodnioniemieckiego terroryzmu oraz jego medialnemu obrazowi dawniej i dziś.

Jeszcze zanim Andreas Baader i Gudrun Ensslin –  założyciele i przywódcy lewicowej organizacji terrorystycznej Frakcja Czerwonej Armii (niem. Rote Armee Fraktion) – pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku planowali pierwsze akcje zbrojne, mające na celu nie tylko zwrócenie uwagi opinii publicznej na niesłuszną – według nich – postawę państwa zachodnioniemieckiego względem własnej historii, rozwoju społeczno-obyczajowego i polityki zagranicznej, ale też rozpoczęcie nowej epoki w dziejach Niemiec po drugiej wojnie światowej, twórcy tzw. Młodego Kina Niemieckiego (jak choćby Aleksander Kluge, Volker Schlöndorff czy Jean-Marie Straub), dokonywali właśnie rewolucji w obrębie zachodnioniemieckiej kinematografii – strukturalnej (w okresie tym uchwalone zostały nowe ustawy dotyczące produkcji i dystrybucji filmu, a także nastąpił rozwój szkół filmowych), merytorycznej (pojawiła się zarówno nowa tematyka, jak i nowy typ bohatera), a także pokoleniowej (do głosu doszła młoda generacja filmowców urodzonych w latach trzydziestych XX wieku).

Wydaje się, iż historia RAF-u i niemieckiego filmu od początku splatały się ze sobą, niekiedy wbrew jego twórcom, często jednak w zgodzie z ich przekonaniami. Członkowie RAF-u od pierwszych dni istnienia organizacji byli istotną częścią ówczesnego niemieckiego uniwersum medialnego, reżyserzy-rewolucjoniści zaś wspierali w pewnym sensie (i do pewnego czasu, choć – należy to podkreślić – przeciwni byli stosowanym przez lewicowych radykałów aktom przemocy) ideologię wyznawaną przez Baadera, Ensslin, Meinhof &  Co.

(świadczą o tym dobitnie kręcone w latach siedemdziesiątych filmy:  Nóż w głowie, Utracona cześć Katarzyny Blum, Niemcy jesienią).

Wzajemne zauroczenie niemieckiego filmu młodymi terrorystami doprowadziło do powstania kilku ważnych dzieł filmowych o zgoła ponadczasowej wymowie – po przedstawicielach Młodego Kina Niemieckiego zainteresowanie RAF-em przejawiali twórcy Nowego Kina Niemieckiego (na przykład Rainer Werner Fassbinder), nurtu wyrosłego na gruncie poprzedniej tendencji, będącego jej swoistą kontynuacją.

Zaciekawienie związane z  działalnością RAF-u widoczne jest w niemieckim filmie do dziś. Młodzi reżyserzy, którzy opowieści o burzliwym okresie rewolty studenckiej roku ‘68 lub krwawych wydarzeniach Niemieckiej Jesieni znają wyłącznie z mediów (lub opowieści starszych kolegów), chętnie podejmują tę problematykę w swoich filmach.

Po zamachu w Nowym Jorku z 2001 roku, kiedy to zagadnienie terroryzmu nie tylko stało się nagle znowu niezwykle aktualne, ale także nabrało nowego znaczenia, niemieckie fabuły filmowe odnoszące się do tej tematyki zyskały bardziej uniwersalną wymowę.

O tym wszystkim, jak również o innych współczesnych przejawach terroryzmu w kinie niemieckim, opowie Państwu – ilustrując swój wykład wieloma fragmentami filmowymi – jego autorka, dr Ewa Fiuk.

Ewa Fiuk – doktor nauk humanistycznych, filmoznawczymi; wykłada na Uniwersytecie Papieskim w Krakowie. Pomysłodawczyni i organizatorka przeglądu filmowego Obrazy historii prezentującego wybrane filmy niemieckie dotyczące ważnych wydarzeń w historii Niemiec i Europy. Współpracuje z Domem Norymberskim oraz Instytutem Goethego w Krakowie; członkini Towarzystwa Polsko-Niemieckiego w Krakowie. Zajmuje się badaniami porównawczymi nad współczesnym kinem polskim i niemieckim, historią kina niemieckiego, filmem w ujęciu socjologicznym i kulturoznawczym oraz wątkami politycznymi w filmie.

Publikowała w Kinie, Kulturze Popularnej, Kulturze Współczesnej, Kwartalniku Filmowym oraz tomach zbiorowych. Autorka przekładów z języka niemieckiego oraz polskiego. Obecnie przygotowuje książkę o kinie niemieckim w latach 1990-2010.

Spotkanie odbędzie się 10 marca 2011r. (czwartek),
w sali im. Lutza (nr 13) w CSN o godz. 16.15.

Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy

Relations 'Shouldn't Be a One-Way Street.

Z prof. Ruchniewiczem rozmawiał Uwe Klußmann - Krzysztof Ruchniewicz on Polish-German Ties